Odgovor Ambasadora Rusije u Crnoj Gori na tekst Ambasadorke EU u Crnoj Gori, "Dan", 14.04.2023
Ambasador Rusije: Previše je rusofobije, propagande i jeftinog populizma
Još krajem prve decenije ovog vijeka, na očitu inicijativu Vašingtona, u Briselu su postavili zadatak "smanjenja energetske zavisnosti" od Rusije, odnosno podrivanja pozicija ruskog energetskog sektora na evropskom tržištu, podsjeća ambasador Rusije.
Slika: snimak stranice sajta portala "Dan"
Ambasador Rusije u Crnoj Gori Vladislav Maslenikov reagovao je na tekst ambasadorke EU u Podgorici Oane Kristine Pope objavljen u "Danu" pod naslovom "Solidarnost je naša zajednička snaga", istakavši da je već poznato da je optuživanje Rusije za sve i u svim okolnostima "virus koji je pogodio Zapad, od koga ne spasava maska i za koji još nije izmišljena vakcina".
– Oana Kristina Popa je u crnogorskim listovima plasirala vatrenu smjesu otvorene rusofobije, primitivne propagande i jeftinog populizma, prebacivši na Rusiju krivicu za energetsku krizu u svijetu, uz optužbe za upotrebu nafte i gasa kao oružja i alata ucjene, prekid logističkih lanaca u snabdijevanju energentima. Ambasadorka EU pod ovim plaštom reklamira inače prilično skromnu finansijsku pomoć EU od 30 miliona eura kao izraz neviđene solidarnosti Evropske unije sa Crnom Gorom. Ne sporim nikako potrebu da Brisel kompenzuje posljedice energetske krize crnogorskim penzionerima i najugroženijim porodicama, ali ipak želim da naglasim da je upravo Evropska unija, a ne Rusija, ona koja je sebe satjerala u sadašnje energetske probleme, koji su ozbiljno pogodili i njene partnere, u konkretnom slučaju Crnu Goru. Znam to iz prve ruke, jer sam od 2011. do avgusta 2019. učestvovao na skoro svim sastancima u okviru energetskog dijaloga Rusija–EU, povremeno predstavljajući Ministarstvo inostranih poslova Rusije u interresornim delegacijama na čelu sa rukovodstvom Ministarstva energetike Rusije – saopštio je Maslenjikov.
Ruski ambasador podsjeća da su u Briselu još krajem prve decenije ovog vijeka, na očitu inicijativu Vašingtona, postavili zadatak "smanjenja energetske zavisnosti" od Rusije, odnosno "podrivanja pozicija ruskog energetskog sektora na evropskom tržištu".
– Politizacija energetske saradnje od strane zapadnih zemalja eskalirala je nakon ponovnog ujedinjenja Krima sa Rusijom 2014. godine: uvedene su zabrane kredita ruskim energetskim kompanijama, blokirana su ulaganja u mnoge energetske projekte, kao i isporuka određenih vrsta opreme i tehnologija. Kada kolege iz EU optužuju Rusiju da koristi gas kao oružje, treba da se sjete kako je Brisel u "treći energetski paket" ubacio zahtjeve da samo 50 odsto gasa koji ide preko određenog cjevovoda može pripadati jednom vlasniku (iako, na primer, u jedan od kopnenih gasovoda nije bilo ni fizičke mogućnosti da se upumpa gas drugog dobavljača). Na nezakonite poteze Evropske komisije ukazalo je 2017. godine čak i pravno odjeljenje Savjeta EU. Dalje ću podsjetiti da je upravo u Evropskoj uniji 2020–2021. godine pokrenuta antiruska kampanja zbog izgradnje gasovoda "Sjeverni tok 2". Upravo je Brisel u jesen 2021. godine blokirao sertifikaciju potrebnu za rad "Sjevernog toka 2". To pokazuje da je upravo Evropska unija koristila gas kao oružje. Dok su SAD, kako tvrdi poznati istraživački novinar Sejmur Herš, organizovale uništenje sistema gasovoda "Sjeverni tok" septembra 2022. godine, a sada pokušavaju da sabotiraju istragu. Evropska unija to ponizno prećutkuje.
Da li su energenti postali alat za ucjenu? To takođe nije pitanje za Rusiju. U EU ne vole da se sjećaju želje Kijeva i ukrajinskih tajkuna da "ubiraju pare" na tranzitu ruskog gasa preko njihove teritorije. Još sredinom 2000-ih godina Kijev je prestao da pušta gas u Evropsku uniju i počeo je da ga "preuzima" za svoje potrebe, tj. da krade, ne plaćajući za to, ali redovno nam naplaćujući taksu za tranzit, dok je Evropska unija "čuvala leđa" Ukrajini. Podsjetiću vas, takođe, da Sejmur Herš piše i da je administracija Džo Bajdena krajem 2021. godine planirala da ucijeni Moskvu uništenjem "Sjevernih tokova" – ističe Maslenjikov.
On tvrdi da su rast volatilnosti energetskih tržišta i naglo povećanje cijena ugljovodonika počeli mnogo prije specijalne vojne operacije Rusije u Ukrajini.
– Do toga je došlo zbog kratkovide makroekonomske i energetske politike zapadnih zemalja, odnosno pogrešne računice EU u liberalizaciji energetskog tržišta, njihove opsesije razvojem obnovljivih izvora energije pod izgovorom "zelene agende". Fluktuacije potražnje kao rezultat pandemije korona virusa imale su isto negativan odraz. Cijene nafte pale su na istorijski minimum u aprilu 2020. godine, a već do decembra 2021. godine one su porasle sa 25 na 78 dolara SAD po barelu. Cijene gasa su takođe naglo porasle tokom 2021. godine, sa 200 na 1.950 dolara za hiljadu kubnih metara. Nakon početka specijalne vojne operacije u februaru 2022. godine, Zapad je pošao putem mjera koje su na neki način povećale nestabilnost na energetskim tržištima: povećao je sankcioni pritisak na ruski energetski sektor, uveo "prag cijena" za sirovu naftu i naftne proizvode iz Rusije (uzvratna mjera Rusije bila je zabrana prodaje nafte i naftnih proizvoda po ugovorima koji direktno ili indirektno koriste ovaj "prag") – ukazao je ruski ambasador u reagovanju.
On smatra da je očigledno da SAD žele da preraspodijele energetska tržišta, posebno u Evropi, u svoju korist.
– Unutar SAD cijene gasa su nekoliko puta niže od evropskih, jasno je da privlačnost evropskog tržišta za američke prodavce tečnog gasa nije povezana sa željom da saveznicima pomognu "molekulama slobode", nego visokim evropskim cijenama. Ishitreni koraci EU ka energetskoj nezavisnosti od Rusije pretvorili su se u zavisnost od skupog američkog tečnog gasa. Prema procjenama stručnjaka, troškovi EU za uvoz tečnog i cjevnog gasa porasli su 2022. godine za 3,3 puta, na 208 milijardi eura sa 62,5 milijardi u 2021. godini. Prema procjenama agencije "Blumberg", energetska kriza 2022. godine koštaće Evropsku uniju otprilike jedan trilion dolara. Dok je 2022. godine EU mjerama štednje uspjela da smanji potražnju za gasom za 50 milijardi kubnih metara i nadoknadi "izgubljene" isporuke ruskog gasa preko alternativnih dobavljača, prije svega SAD, 2023. godine, prema procjeni Međunarodne agencije za energetiku, zemlje članice EU će doživjeti potencijalni deficit gasa u iznosu od 27 milijardi kubnih metara, a za njegovo pokrivanje biće potrebni dodatni troškovi od 100 milijardi eura. A cjevnog gasa od "Gasproma" po cijenama povoljnim za EU više biti neće. Druga odluka Savjeta EU – o primjeni "praga cijena za gas", prema izvještaju evropskog finansijskog regulatora ESMA, može imati rušilački uticaj po funkcionisanje berze, jer će prodavci gasa, pa i kupci prosto preći na druge platforme. Pritom su londonska ICE i francuska EEX – a to su glavne evropske energetske berze – već preduzele mjere kako bi osigurale trgovinu gasnim ugovorima zaobilazeći "prag" – istakao je ruski ambasador.
Postoji i element "pjesničke pravde"
Ambasador Maslenjikov kaže da mjere koje je Brisel preduzeo za uvođenje mehanizma regulisanja cijena gasa i sistema kolektivne nabavke pokazuju da prekid saradnje u gasnoj sferi sa Rusijom veoma negativno utiče na ekonomiju EU.
– A u dobitku su američke, kanadske i evropske energetske korporacije, čiji je profit 2022. godine porastao za 48 odsto. Globalne lance snabdijevanja tečnim gasom nije narušila Rusija, već EU, koja je pokušala da zamijeni ruski gas. Inače, dok ambasadorka EU obećava Crnoj Gori "zelenu, čistu i zajedničku budućnost", sankcije Zapada u energetskoj sferi postavljaju pod udar postizanje ekoloških ciljeva; mnoge zemlje EU su u periodu 2021–2022. godine povećale korišćenje uglja i konvencionalnog goriva. U stvari, EU je svojim rukama uništila partnerstvo koje je bilo veoma korisno za nju. Kao što je bivši austrijski kancelar Sebastijan Kurc istakao u intervjuu za izdanje Trend:Premium 7. aprila o.g., "stabilno snabdijevanje energijom po veoma prihvatljivim cijenama posljednjih decenija značajno je doprinielo nevjerovatnom uspjehu naše (austrijske) ekonomije i ekonomije NJemačke". U tom kontekstu, ako želite, postoji element "pjesničke pravde" u tome što Evropska komisija plaća crnogorskim penzionerima i najugroženijim porodicama za posljedice energetske krize koju je sama EU i izazvala – zaključio je ruski ambasador u Crnoj Gori.
