Tematski članci

Poštovani prijatelji!

Ambasada nastavlja sa inicijativom prevođenja analitičkih članaka aktuelne međunarodne tematike na srpski jezik. Zahvaljujemo Vam na komentarima i porukama koje ste nama uputuli preko naše Facebook stranice – oni su od velikog značaja za kvalitetniji odabir materijala.

Članak «Budućnost ujedinjene Evrope pod znakom pitanja» objavljen je 10. decembra ove godine na sajtu časopisa «Rusija u međunarodnoj politici». Objavljujemo njegov prevod, pripremljen od strane Ambasade.

U slučaju korišćenja ovog materijala obavezan je link na stranicu Ambasade - montenegro.mid.ru

«Budućnost ujedinjene Evrope pod znakom pitanja»

Kraj godine u Evropi se može smatrati teškim vremenom. U svim najuticajnijim zemljama Starog Svijeta događanja u potpunosti pretenduju da ih smatramo sudbonosnim. U Velikoj Britaniji je čupava situacija povodom predstojećeg izlaska iz Evropske Unije. Što je bliže “dan X”, to je sve prisutniji strah od nedirigovanog haosa. U Francuskoj, ne zna se otkuda, pojavio se protest “žutih prsluka”, koji je samim tim više zastrašujući, što se ne mogu odrediti njegova struktura i pokretačke snage. U Njemačkoj je prelaz od epohe Merkel nečemu drugom, za sada samo zbog toga što je kancelarka napustila funkciju lidera partije Hrišćansko Demokratskog Saveza, razlog intenzivnih diskusija o budućem modelu razvoja. Italija se pod rukovodstvom “populista” odriče od zajedničkog kolosjeka i po pitanju migracija i budžetske politike. Samo što je Španija izgledala kao bastion opšteprihvaćenog  političkog  kursa (što je samo sobom ekstravagantno), tamo je vlada  lijevo orjentisana i čini se da to negira tendenciju ispravljanja i slabljenja klasičnih partija. Ali i tamo nije sve kako treba – na regionalnim izborima u Andaluziji uznapredovali su ultradesničari, što govori da ni španska politika nije na strani koja označava trend.

Geneza političkih potresa i promjena je svuda specifična i ne može se ispeglati istom peglom. Međutim, posljedice su istog tipa i, što je najvažnije, sve nacionalne situacije izgrađuju se u jedinstvenu liniju kada je riječ o onom što se zove budućnost jedinstvene Evrope. A ona je pod znakom pitanja, kao minimum u onom pogledu, na koji smo svi navikli.

Samo prije par godina, kada su evropski komentatori  i činovnici počeli nerado da priznaju da se pobjednički marš evropskog projekta privremeno zaustavio  pod teretom strukturnih problema, predlagano je da se izlaz traži u obnavljanju sistema evropskog liderstva. U početku je reanimirana ideja o “evropskom jezgru” kojemu je interes produbljivanje integracija i koje je spremno da povuče naprijed, i da ostalima posluži, ne toliko kao lokomotiva, koliko kao orijentir. Ali ovo je zahtijevalo  jasnu situaciju sa dobrim rukovođenjem u ključnim državama Zapadne Evrope. A upravo tada su počeli zastoji – porast antisistemskih snaga i slabljenje uobičajenih institucija. Prije par godina ideja “jezgra” transformaisala se u predstavu  o “njemačkom liderstvu”. Merkelovu su počeli da prihvataju kao jedinog pravog efikasnog lidera u Evropi, i na nju su, ne bez straha od njemačke hegemonije, računali kao na vjerovatnu “organizacionu i usmjerivačku snagu”. Migraciona kriza iz 2015. godine poljuljala je pozicije kancelarke. Posljednja varijanta, koja je figurirala samo godinu do prije pola godine, predviđala je novo pokretanje “francusko-njemačkog motora”, jer se mladi ljepotan – predsjednik Francuske, Emanuel Makron, smatrao oličenjem nove svjetlije epohe. 

Šta danas? Makron izgleda kao da je izgubljen i da gubi kontrolu situacije u sopstvenoj zemlji, kako kao takav može da vodi kontinent. U Njemačkoj je borba za kontinuitetom. Na tek završenom kongresu HDS vodjena je žestoka borba za rukovođenje partijom, ne između ličnosti, već između različitih viđenja daljeg puta. Za sada je kormilo preuzela najumjerenija  i najopreznija linija. Najjaču partiju u Njemačkoj predvodi Anegret Kramp–Karenbauer, koju je podržala Merkel. Preostala dva kandidata su kritikovali politiku kancelara, pozivajući  na pozicije, koje su orjentisane više desno i konzervartivno. Tas na vagi je pretegao u pravcu manje radikalne varijante, ali je skoro polovina  članova partije za razumnije promjene. Bilo kako bilo, kongres, kao i drugi događaji u političkom životu Njemačke, bez sumnje upućuju na to, da je zemlja ušla u period ne kozmetičkih, već sadržajnih promjena, i da je njena sposobnost da bude komandant Evrope ograničena.

Na proljeće 2019. godine u Evropi će se održati veoma važni izbori  za Evropski parlament. Ranije je odnos prema njima bio uvijek skeptičan ili ravnodušan. U Brisel/Strazbur  upućivani su ili penzioneri, ili marginalci. Sada je, međutim, najvažnije u Evropi atmosfera, koja određuje tendencije, one iste, koje establišment veoma želi da prelomi, a njegovi protivnici da ih ojačaju . I ako se, kako nas plaše najnervozniji analitičari, u novom sastavu  Evropskog parlamenta pojavi istinski moćna frakcija evroskeptika, psihološki efekat će biti značajan. Ne slučajno žuri Stiven Benon, kojega je održala konzervativna revolucija i koji trčkara po Evropi, a s druge strane vlade prvi put pokušavaju  da izgrade duboku strategiju ponašanja na ovim ranije drugostepenim izborima.

Događanja u Francuskoj su izazvala šokantne utiske, ne zbog  raspona protesta  ili razaranja, revolucionarna ulična ekspresija potomaka Gala nije iznenađenje. Ali raskol u društvu i njegova šarolikost i u političkim strukturama, takođe je veoma različita, pojačava se (skoro tri četvrtine Francuza ima simpatije prema “prslucima”). Upadljivo je da ni “populisti”, uopšteno nijesu u redu, oni ne uspijevaju da protreste iskoriste za sebe. Makron je izašao na izbore  i trijumfalno je pobijedio prije godinu i po dana kao nova snaga, suprotstavljena truloj rukovodećoj klasi. To jeste pokušao je  (činilo se uspješno) da prekine  antisemitski signal  i da sačuva uobičajeno rukovođenje, imitirajući kandidata sa strane (kakvim on, naravno, nije bio). “Žuti prsluci” ovaj pokušaj raznose u prah i pepeo, odbacujući “falsifikat”. Biće interesantno  šta će, na kraju krajeva, biti njihov interes.